![](data:image/svg+xml;charset=utf-8,<svg height="160" width="640" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" version="1.1"/>)
1.1 Doel van de Wegwijzer risicocommunicatie
Voor u ligt de Wegwijzer Risicocommunicatie: het eindproduct van het landelijke project ‘Risicocommunicatie in Balans’ dat onder leiding van de provincie Zuid-Holland is uitgevoerd. De Wegwijzer is een praktische handleiding over risicocommunicatie bij externe veiligheid (EV)*.
Praktisch hulpmiddel voor risicocommunicatie.
Overheden zijn wettelijk en moreel verplicht burgers actief te informeren over risico’s in hun omgeving. Dat betekent dat (communicatie)medewerkers van gemeenten, provincies en het Rijk risicocommunicatie-activiteiten zullen moeten ontplooien. Zij blijken grote behoefte te hebben aan een – vooral praktisch – hulpmiddel bij het communiceren over de risico’s van opslag, verwerking en transport van gevaarlijke stoffen. De Wegwijzer is zo’n praktisch hulpmiddel.
Risicocommunicatie is wettelijke en morele plicht.
De titel ‘Sleutelbos binnen handbereik’ geeft aan dat er niet één sleutel of model voor risicocommunicatie bestaat voor álle situaties. Deze Wegwijzer geeft u vooral inzicht in het proces van risicocommunicatie. Publieksonderzoek neemt daarin een belangrijke plaats in. Publieksonderzoek houdt in dat u maatschappelijke ontwikkelingen in de gaten houdt en de informatie- en communicatiebehoeften van burgers inventariseert.
Dé sleutel bestaat niet.
Deze Wegwijzer geeft adviezen over risicocommunicatie in een situatie waarin zich (nog) geen rampen hebben voorgedaan. Dit is ook het startpunt voor de meeste overheden. Deze wijzer biedt geen instant-oplossingen maar helpt u bij het vinden van een communicatievorm die past in uw specifieke situatie en die is afgestemd op de behoeften van de burgers in uw gemeente.
1.2 Hoe ongerust is het publiek?
Vaak weten omwonenden van een risicobron al redelijk goed wat de risico’s in hun omgeving zijn. Uit onderzoek blijkt dat de afstand tot risico-objecten nauwelijks een rol van betekenis speelt bij het ontstaan van emoties, wel de persoonlijke ervaringen met een risico-object.
Vrees voor risicocommunicatie is ongegrond.
Zijn er in het verleden niet of nauwelijks incidenten geweest, dan zijn de omwonenden van bijvoorbeeld een kerncentrale niet ongeruster dan andere burgers.
1.3 Ontvangergericht communiceren
Deze Wegwijzer helpt u ontvangergericht te communiceren over omgevingsrisico’s. Dat wil zeggen dat u uw communicatie-activiteiten en -middelen afstemt op de beoogde doelgroepen. Daarvoor heeft u veel informatie nodig over die doelgroepen.
Daarom maakt publieksonderzoek integraal onderdeel uit van het risicocommuni catiemodel in deze Wegwijzer. Zo’n onderzoek heeft de volgende voordelen:
- Het levert kenmerken op van uw doelgroep. U kunt uw risicocommunicatieactiviteiten hierop afstemmen.
- Publieksonderzoek zelf is een communicatie-instrument. Met het onderzoek brengt u het onderwerp externe veiligheid onder de aandacht en vergroot u wellicht ook het risicobewustzijn.
- Het toont aan hoe hard risicocommunicatie nodig is.
Voor het uitvoeren van publieksonderzoek kunt u de standaard vragenlijst gebruiken die in de bijlage van deze Wegwijzer is opgenomen. De vragenlijst is getest in pilotprojecten in de gemeenten Haarlemmermeer en Oss. De resultaten van de pilots zijn opgenomen in deel II van de Wegwijzer).
Zoals gezegd kunt u met de informatie uit het publieksonderzoek beter risicocommunicatie-activiteiten organiseren. Uit de uitkomsten kan bijvoorbeeld blijken dat burgers weinig of juist veel behoefte hebben aan bepaalde communicatiemiddelen en -activiteiten. Op die manier kunt u bepalen op welke schaal en hoe vaak u moet communiceren. Welke communicatiemiddelen doeltreffend zijn. En hoeveel tijd (en personeel) u daarvoor nodig heeft.
Resultaat publieksonderzoek:
- Kenmerken doelgroep
- EV onder de aandacht
- Is communiceren hard nodig?
Voor het uitvoeren van publieksonderzoek kunt u de standaard vragenlijst gebruiken die in de bijlage van deze Wegwijzer is opgenomen. De vragenlijst is getest in pilotprojecten in de gemeenten Haarlemmermeer en Oss. De resultaten van de pilots zijn opgenomen in deel II van de Wegwijzer).
Zoals gezegd kunt u met de informatie uit het publieksonderzoek beter risicocommunicatie-activiteiten organiseren. Uit de uitkomsten kan bijvoorbeeld blijken dat burgers weinig of juist veel behoefte hebben aan bepaalde communicatiemiddelen en -activiteiten. Op die manier kunt u bepalen op welke schaal en hoe vaak u moet communiceren. Welke communicatiemiddelen doeltreffend zijn. En hoeveel tijd (en personeel) u daarvoor nodig heeft.
Resultaat publieksonderzoek:
- Kenmerken doelgroep
- EV onder de aandacht
- Is communiceren hard nodig?
* In deze Wegwijzer beperkt risicocommunicatie zich tot externe veiligheid. Dat is globaal gesproken de opslag, verwerking en het transport van gevaarlijke stoffen. Dit valt onder de Maatramptypen 4 en 5 uit de Leidraad Maatramp (respectievelijk ongevallen met brandbare/explosieve stoffen en ongevallen met giftige stoffen). We gaan dus niet dieper in op omgevingsrisico’s zoals terroristische aanslagen, criminaliteit en natuurrampen.