Overheden komen steeds vaker tot het inzicht dat communiceren over externe veiligheidsrisico’s belangrijk is. Niet alleen omdat de Wet Rampen en Zware Ongevallen hen daar nu eenmaal toe verplicht, maar ook omdat onderzoek uitwijst dat burgers die goed op de hoogte zijn van risico’s in hun omgeving zich veiliger voelen en beter reageren als er een ramp gebeurt. Bovendien zetten (bijna-)rampen en de publieke discussies hierover het Rijk, de provincies en de gemeenten er toe aan beleid te ontwikkelen voor risicocommunicatie. En het vervolgens te gaan uitvoeren.
De Wegwijzer risicocommunicatie helpt communicatieadviseurs en beleidsmedewerkers te communiceren over omgevingsrisico’s. Ook bestuurders kunnen de Wegwijzer gebruiken om zich te oriënteren. De Wegwijzer is het resultaat van een wetenschappelijke literatuurstudie, een bundeling van praktijkervaring en een pilot in twee gemeenten.
Centraal in deze wegwijzer staat ‘ontvangergericht’ communiceren. Dat betekent dat u de communicatie zoveel mogelijk afstemt op de doelgroepen. Daarbij helpt het als u vooraf een (vorm van) publieksonderzoek uitvoert. Daarmee brengt u in beeld op welke informatie mensen zitten te wachten, van wie die informatie moet komen, hoe ze die willen ontvangen en hoe vaak. Bovendien is publieksonderzoek op zich al een effectief communicatie-instrument. Het zet het onderwerp omgevingsrisico’s op de agenda. En maakt duidelijk hoe nodig risicocommunicatie is.
Er zijn meerdere manieren waarop u over omgevingsrisico’s kunt communiceren. Voor welke manier u kiest, hangt af van de situatie. U hoeft ook niet met risicocommunicatie te wachten tot u antwoorden op alle vragen heeft. Uit ons publieksonderzoek in de pilotgemeenten blijkt dat u heel goed kunt beginnen met het verstrekken van bijvoorbeeld schriftelijke informatie over de bestaande risicobronnen op het grondgebied van uw gemeente. Ook stellen inwoners het zeer op prijs informatie te ontvangen die hun zelfredzaamheid vergroot. Dit sluit mooi aan bij de verschillende VORAMP-activiteiten (Voorlichting bij Rampen: de jaarlijks terugkerende campagne van de sirenetest). Van daaruit kunt u de activiteiten verder uitbreiden.
In deze Wegwijzer is risicocommunicatie geen eenmalige activiteit, maar een cyclisch proces. Risicocommunicatie moet periodiek plaatsvinden en zowel in risicobeleid als in communicatiebeleid worden verankerd. Daarvoor is bestuurlijk en ambtelijk draagvlak nodig. Behalve de gemeenten kunnen ook risicoveroorzakers (bedrijfsleven) en professionele hulpverleners een rol spelen in risicocommunicatie. Stem in ieder geval alle activiteiten met hen af, zodat zij kunnen meedenken en meehelpen.
Tot slot: uit onderzoek blijkt dat de ongerustheid bij burgers over risico’s in hun omgeving in het algemeen erg meevalt. Er is dus geen enkele reden voor koudwatervrees, u kunt zonder angst met risicocommunicatie aan de slag.
